Govor Predsjednika Republike Srpske, Dr. Rajka Kuzmanovića
Poštovani učesnici regionalne konferencije,
Uvaženi organizatori,
Dame i gospodo,
Sa zadovoljstvom sam prihvatio poziv da učestvujem na otvaranju ove Regionalne konferencije koja se organizuje povodom otkrivanja velikog arheološkog nalazišta u Republici Srpskoj – rimskog municipijuma Skelani kod Srebrenice.
Devete godine nove ere područje Balkana, a samim tim i današnje područje Republike Srpske, padaju pod rimsku vlast. Rimljani na ovom području osnivaju svoje administrativne i trgovačke centre i vojna utvrđenja i u novoosvojena područja utiskuje elemente svoje kulture i civilizacije. Mnogobrojna arheološka otkrića na području Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije pokazuju da su područja na kojima se danas nalazi Republika Srpska bila naseljena i uređena u doba Rimske Imperije.
Skelani su jedno od mjesta nad kojim je rimska uprava ostavila neizbrisiv pečat.
Dosad su u našoj istoriografiji Skelani bili poznati po otkrivenim ostacima rimskog naselja i dviju bazilika datiranih u 5. i 6. vijek. Veća crkva je bila izgrađena na ostacima starijeg rimskog objekta i imala je sedam prostorija, a manja bazilika, sa četiri prostorije, ima anekse naknadno dograđene uz zapadnu i sjevernu stranu. Naša nauka smatra da su Skelani imali status municipijuma i u ovom naselju su se nalazili spomenici značajnih rimskih državnika: Antonija Pija, Septimija Severa i Karakale, kao i oltari rimskim božanstvima Silvanu, Marsu i Mitri.
Ponovno otkriće ovog lokaliteta, svojevrsnog muzeja pod zemljom, sa 80 rimskih spomenika, izazvao je pravu arheološku senzaciju i omogućio formiranje novog muzeja u Skelanima. Ova nesvakidašnja arheološka otrkića svjedoče da se na području današnjih Skelana nalazio administrativni centar rimskog municipijuma i neprevaziđeni je dokaz značaja koji je imao ovaj kraj u ta davna doba.
Međutim, ovo nije prvi put da se sprovode arheološka istraživanja na ovom lokalitetu. Već prije 112 godina, za vrijeme austro-ugarske vladavine, vršeni su radovi na iskopinama na području Skelana.
Iskopinama je otkrivena cjelina koja bi predstavljala najljepšu rimsku destinaciju na širem području Podrinja i centralnog Balkana, a nastavak sistematskih i temeljnih arheoloških istraživanja bio bi od neprevaziđenog naučnog i istoriografskog značaja. Na ovaj način će se ovo značajno područje, čijim bi se daljnjim istraživanjem nastavilo rasvjetljavanje prošlosti ovih krajeva, otrgnuti od vjekovnog zaborava i nebrige što je najveći neprijatelj istorije i sjećanja na prošlost.
Pozdravljam doprinos Vlade Republike Srpske koja je izdvojila potrebna sredstva za implementaciju projekta arheoloških istraživanja, kao cjelokupan angažman nadležnog ministarstva koji je bio neophodan da se ovaj naučno-istraživački poduhvat nemjerljivog značaja realizuje.
Istovremeno Vladu i resorno ministarstvo kulture, kao i institucije i istraživače, ohrabrujem da nastave sa svojom podrškom arheološkim istraživanjima, jer na taj način saznajući o našoj prošlosti doprinosimo ne samo znanju nas i naših potomaka, već unapređujemo cjelokupnu istorijsku i kulturnu baštinu Evrope.
Istraživanja koja obuhvataju i vrijeme sa početka nove ere svjedoče o dugotrajnom postojanju civilizacije na našim prostorima. Na taj način se najčvršćim vezama svrstavamo u širu porodicu evropskih naroda i država sa kojom nas povezuju kulturne i duhovne veze. Tako dajemo direktan doprinos našim težnjama da, očuvajući rješenja Dejtonskog mirovnog sporazuma, vođeni principima iz Sporazuma o stabulizaciji i pridruživanju, uz puno poštovanje ravnopravnosti entiteta i konstitutivnih naroda, smjelo i sa ponosom koračamo putem evropskih integracija i uključujemo se u evropski kulturni prostor. I to je naš doprinos stvaranju društva znanja i bogaćenja Evropske civilizacije naroda.
Potvrđujući svoju posvećenost mirotvornim, demokratskim i reformskim procesima, izgradnji države i društva kulturnog dijaloga, njegovanja naše baštine, gradimo savremeno i demokratsko evropsko društvo tolerancije i nemajorizacije. Tako potvrđujemo da je mjesto Republike Srpske u okviru Bosne i Hercegovine u zajednici prosvjećenih evropskih naroda. Republika Srpska je sigurna i postojana, jer je među nama sve više sloge, poštovanja i vjere u materijalni, kulturni, duhovni i civilizacijski prosperitet.
Zahvaljujem vam što i ovom manifestacijom osnažujete naš identitet, bogatite našu kulturnu baštinu i afirmišete Republiku Srpsku, Bosnu i Hercegovinu. Skelani se svojim arheološkim bogatstvom su još jedna zlatna pločica u mozaiku naše i evropske kulturne baštine.
Očekujem da će ova konferencija dati novi podsticaj daljem otkriću, očuvanju već otkrivenog i njegovo predstavljanje svijetu. U tome očekivanju proglašavam Regionalnu konferenciju o arheološkom istraživanju rimskog municipijuma Skelani otvorenom.
Hvala!
